آیا “مناطق آزاد سایبری” چهره جدیدی از اینترنت طبقاتی است؟

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران از اصطلاح جدیدی برای آنچه پیش‌تر به عنوان “اینترنت طبقاتی” شناخته می‌شد، رونمایی کرده است: “منطقه آزاد سایبری”. احسان چیت‌ساز، معاون برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری این وزارتخانه، در یک برنامه تلویزیونی از این طرح دفاع کرد و گفت که در این مناطق، بسیاری از محدودیت‌های اینترنتی موجود در سایر نقاط کشور اعمال نخواهد شد و تمرکز بر تولید محتوا خواهد بود.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که ستار هاشمی، وزیر ارتباطات پیشین، به صراحت با ایده اینترنت طبقاتی مخالفت کرده و آن را مغایر با اصول وزارتخانه دانسته بود.

چیت‌ساز در واکنش به بازتاب‌های رسانه‌ای این موضوع در شبکه اجتماعی ایکس، تلاش کرد تا تفاوت بین این دو مفهوم را تبیین کند. او “اینترنت طبقاتی” را تبعیض و محدودسازی دسترسی گروهی از شهروندان به نفع دیگران دانست، در حالی که “منطقه آزاد سایبری” را فضایی ویژه برای نوآوری، جذب سرمایه و توسعه کسب‌وکارهای فناورانه معرفی کرد. او تاکید کرد که در این مناطق هیچ تبعیضی وجود ندارد و هدف، کاهش محدودیت‌ها و ایجاد فرصت‌های بیشتر برای همه فعالان این حوزه است.

چیت‌ساز افزود که هدف از ایجاد “مناطق آزاد سایبری”، تقسیم مردم نیست بلکه فراهم کردن فرصت برابر برای رشد نوآوری و شکوفایی اقتصاد دیجیتال و در نهایت، ساختن ایرانی نوآورتر و قدرتمندتر در دنیای دیجیتال است.

با وجود این توضیحات، برخی شواهد نشان می‌دهد که تغییر نام از “اینترنت طبقاتی” به “منطقه آزاد سایبری” صرفاً یک عقب‌نشینی تاکتیکی در نامگذاری بوده و هدف اصلی، یعنی ایجاد سطوح مختلف دسترسی به اینترنت، همچنان در دستور کار وزارت ارتباطات قرار دارد.